قبل از اجرای پروژه های نصب و راه اندازی آسانسور انجام یک سری پیش‌نیاز و در نظر گرفتن نکات استاندارد از اجرای مجدد مراحل و صرف زمان و هزینه اضافی جلوگیری می کند. یکی از این موارد که باید بدان توجه ویژه نمود، چاهک آسانسور (elevator pit) است. طبق تعریف مقررات ملی ساختمان ایران، مبحث پانزدهم، چاهک آسانسور به “فاصله قائم بين كف پايين‌ترين محل توقف تا كف چاه آسانسور (به ابعاد چاه آسانسور)” گفته می شود. نکاتی مانند تعیین ابعاد چاهک آسانسور، جانمایی صحیح چاهک، طراحی و نحوه ی اجرای چاهک آسانسور از مواردی است که می‌بایست در پروژه های خود به آن دقت نمایید.
چاهک آسانسور چیست؟
چاهک آسانسور به چه فضایی گفته می شود؟ قبل از اینکه به تعریف چاهک اسانسور اشاره کنیم باید با چاه یا چاله آسانسور آشنا شوید. به طور ساده چاله یا چاه به تونل عمودی گفته می شود که از پایینترین سطح که همان پی ساختمان است تا آخرین طبقه ساختمان یعنی اتاق موتورخانه را شامل می شود.
به عبارتی دیگر به فضایی که کابین آسانسور و کلیه متعلقات در آن حرکت می کنند چاه آسانسور می گویند. معمولا هم پوشش دیواره چاه آسانسور، پلاستر سیمان مناسب بوده و بدون هیچ گونه درز و شکاف می باشد. دیواره هایی که پوشش گچی دارند باید حتما رنگ آمیزی شوند.
پس چاهک چیست؟ به پایینترین قسمت چاه گفته می شود که در پی ساختمان جهت ایجاد فضای مناسب برای فعالیت تکنسین و نصب برخی تجهیزات و قطعات آسانسور مثل ضربه گیر، بافر و غیره، ساخته می شود. جنس و پوشش دیواره چاهک نیز مشابه با دیواره چاه انتخاب می گردد. به بررسی کامل ضوابط، آرماتوربندی و استانداردها خواهیم پرداخت.
طراحی چاهک آسانسور
برای طراحی چاهک آسانسور باید اطلاعات دقیق در رابطه با پارامترهای مختلف به دست آورد. در ابتدا نیروهای استاتیکی و دینامیکی که به چاه (چاله) و چاهک وارد می شوند باید مشخص شده و اندازه گیری شوند. سپس ابعاد چاه و ابعاد کابین آسانسور تعیین گردد. ابعاد کابین هم به نوبه خود تحت تأثیر ظرفیت و نوع درب آن است. در نهایی براساس تمامی این اطلاعات، استاندارد چاهک آسانسور یا بهترین ابعاد آن تعیین می گردد.
پس به طور کلی باید با توجه به جدول ابعاد چاله آسانسور، ابعاد کابین، تکانه های حاصل از استارت و ترمز کابین و نیروی وارد شده به کف چاهک، ابعاد چاهک مشخص گردد. در جدول زیر ابعاد چاله آسانسور کاملا مشخص است. دقت داشته باشید که ابعاد چاهک در شرایط استفاده از کابین آسانسور با درب تمام اتوماتیک یا کابین با درب تلسکوپی و لولایی فرق می کند.
معمولا توصیه می شود ابعاد چاهک آسانسور ۱۰ سانتیمتر بیشتر از چاه آسانسور باشد به عنوان مثال در صورتی که ابعاد چاه ۲۰۰×۲۰۰ سانتیمتر است، ابعاد چاهک (عمق چاهک آسانسور و عرض آن) باید ۲۱۰×۲۱۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود. ارتفاع چاهک آسانسور حداقل باید ۱.۵ باشد.
نکته: نوع سیستم محرکه تأثیر خاصی روی ابعاد چاهک آسانسور ندارد. به همین دلیل ابعاد چاهک آسانسور هیدرولیک (شامل عمق چاهک آسانسور هیدرولیکی و ارتفاع آن) در مقایسه با سایر آسانسورها مثل نوع کششی، مغناطیسی و غیره تفاوت خاصی ندارد و همین استانداردها و ابعاد برای آسانسور هیدرولیکی هم به کار می رود.
